Τί είναι ο θυρεοειδής;

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ο μεγαλύτερος αδένας του ανθρώπινου σώματος και έχει σχήμα πεταλούδας. Εντοπίζεται στον τράχηλο ακριβώς μπροστά από το λάρυγγα και τη τραχεία και αποτελείται από δύο λοβούς: τον αριστερό και το δεξιό. Οι δύο λοβοί ενώνονται μεταξύ τους στο κέντρο με τον ισθμό.

Ποια η λειτουργία του θυρεοειδούς;

Ο θυρεοειδής αποτελεί μέρος του ενδοκρινικού συστήματος το οποίο ρυθμίζει τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού. Ο αδένας αυτός αποτελείται  από δύο τύπους κυττάρων τα θυλακιώδη και τα παραθυλακιώδη.

Τα θυλακιώδη κύτταρα παράγουν τις γνωστές θυρεοειδικές ορμόνες θυροξίνη(Τ4) και τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Οι ορμόνες αυτές ελέγχουν μια σειρά από λειτουργίες όπως:

• Τον ρυθμό της καρδιάς
• Την αρτηριακή πίεση
• Τη θερμοκρασία του σώματος

Οι Τ3 και η Τ4 είναι απαραίτητες για τη φυσιολογική αύξηση, ανάπτυξη, τη ρύθμιση των μεταβολικών διεργασιών του οργανισμού και την εύρυθμη λειτουργία όλων των συστημάτων του. Η έκκριση της Τ3 και Τ4 ρυθμίζεται από μια άλλη ορμόνη ,την θυρεοειδοτρόπο (TSH), η οποία παράγεται στην υπόφυση (αδένας του εγκεφάλου).

Τα παραθυλακιώδη κύτταρα παράγουν την ορμόνη καλσιτονίνη, η οποία παίζει σπουδαίο ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού του ασβεστίου στον οργανισμό.

Καρκίνος του θυρεοειδούς

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι σπάνιος. Αποτελεί το 1% περίπου των καρκίνων του ανθρώπου και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι ιάσιμος.

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Οι περισσότερες περιπτώσεις εκδηλώνονται μετά την ηλικία των 40 ετών, ενώ υπολογίζεται ότι οι γυναίκες προσβάλλονται 2-3 φορές συχνότερα από τους άνδρες. Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του θυρεοειδούς, ο κίνδυνος εκδήλωσης της νόσου και σε άλλα μέλη της οικογένειας αυξάνεται σημαντικά.  Ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ακτινοβολία κατά την παιδική ηλικία για ακμή, αδενοειδείς εκβλαστήσεις, λέμφωμα ή άλλο λόγο έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από καρκίνο θυρεοειδούς.

Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση, η σωστή θεραπεία, και η τακτική παρακολούθηση με διάφορες εξετάσεις μπορούν να εξασφαλίσουν ένα υγιές μέλλον στους ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς.

Ποιες οι μορφές του καρκίνου του θυρεοειδούς;

Τέσσερις είναι οι βασικές μορφές καρκίνου του θυρεοειδούς:

• Θηλώδες καρκίνωμα: Η πιο συχνή μορφή καθώς αποτελεί το 60-80% των περιπτώσεων. Προέρχεται από τα θυλακιώδη κύτταρα που παράγουν το θυροξίνη. Μπορεί να εμφανίζει συχνές υποτροπές. Το ποσοστό ίασης ανέρχεται το 90 έως 95%.

• Θυλακιώδες καρκίνωμα: Προέρχεται από τα ίδια κύτταρα που αναπτύσσεται και το θηλώδες καρκίνωμα και έχει επίσης ψηλό ποσοστό ίασης.

• Μυελώδες καρκίνωμα: Αποτελεί το 5-10%των περιπτώσεων καρκίνων το θυρεοειδούς. Προέρχεται από τα παραθυλακιώδη κύτταρα C που παράγουν την καλσιτονίνη. Αυτός ο τύπος καρκίνου μπορεί να δώσει μεταστάσεις.

• Αναπλαστικό καρκίνωμα: Είναι σπάνια μορφή. Προέρχεται από τα θυλακιώδη κύτταρα. Εκδηλώνεται κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα. Πρόκειται για την πλέον επιθετική μορφή καρκίνου θυρεοειδούς και έχει την χειρότερη πρόγνωση.

Σημασία των λεμφαδενικών μεταστάσεων: Οι τραχηλικοί λεμφαδένες είναι συνήθως η πρώτη θέση όπου ο καρκίνος θυρεοειδούς μεθίσταται.

Οι λεμφαδενικές μεταστάσεις μπορεί να διαγνωστούν πριν από ή κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Άλλοτε πάλι, μπορεί να διαγνωστούν πολύ αργότερα μετά μήνες ή ακόμη και χρόνια από την αρχική διάγνωση του καρκίνου.

Η εξάπλωση στους λεμφαδένες την στιγμή της διάγνωσης δεν επηρεάζει τη θνησιμότητα αλλά αυξάνει πολύ τον κίνδυνο τοπικής υποτροπής.

Όζος του θυρεοειδούς: Ποια τα συμπτώματα;

Συχνά ένας όζος στο θυρεοειδή ανακαλύπτεται τυχαία από τον ίδιο τον ασθενή ή κατά τη διάρκεια μιας κλινικής εξέτασης ρουτίνας, όταν ο γιατρός εξετάζει στο τράχηλο το θυρεοειδή ή την περιοχή του. Ένας ασθενής με οποιαδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα πρέπει να επισκεφθεί έναν ειδικό γιατρό αμέσως.

• Διόγκωση του θυρεοειδούς ή παρουσία όζου (όζων) στην περιοχή του τραχήλου (μπροστινό ή πλάγιο μέρος του λαιμού)
• Βραχνάδα ή αλλαγή στην ποιότητα φωνής
• Δυσκολία όταν καταπίνει ή όταν αναπνέει, πόνος στο λαιμό
• Διογκωμένοι λεμφαδένες στο τράχηλο

Πώς διαγιγνώσκονται οι όζοι του θυρεοειδούς;

Για τη διάγνωση των όζων του θυρεοειδούς είναι απαραίτητα τα εξής:

• Αναλύσεις αίματος – Μέτρηση των ορμονών που ελέγχουν ή παράγονται από τον θυρεοειδή
• Υπερηχογράφημα τραχήλου και του θυρεοειδούς
• Παρακέντηση με λεπτή βελόνη(FNA) – Για κυτταρολογική εξέταση του υλικού
• Σπινθηρογράφημα του αδένα αν κρίνεται απαραίτητο
• Αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία ή PET-CTscan, επίσης αν κρίνονται απαραίτητα.

Καρκίνος θυρεοειδούς: Ποια η θεραπεία;

Εφόσον τεθεί η διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς οι θεραπευτικοί χειρισμοί περιλαμβάνουν τη χειρουργική αφαίρεση (ολική θυρεοειδεκτομή), συχνά συνοδευόμενη από θεραπευτική χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου και αγωγή αναστολής με θυροξίνη. Το ραδιενεργό ιώδιο απορροφάται από το θυρεοειδή και καταστρέφει υπολειπόμενα κύτταρα. Δεν υπάρχει λόγος για χημειοθεραπεία ενώ εξαιρετικά σπάνια μπορεί να χορηγηθεί ακτινοβολία.

Θυρεοειδεκτομή – Χειρουργική αντιμετώπιση καρκίνου του θυρεοειδούς                          

• Ολική θυρεοειδεκτομή: Αφαιρείται ολόκληρος ο αδένας, ακόμα κι αν η βιοψία με FNA είναι αρνητική, ιδίως αν ο όζος είναι μεγάλος, αν υπάρχουν πολλαπλοί όζοι ή προηγούμενο ιστορικό ακτινοβολίας. Οι ασθενείς μετεγχειρητικά παίρνουν θεραπεία υποκατάστασης με θυροξίνη για το υπόλοιπο της ζωής τους
• Λεµφαδενικός καθαρισμός τραχήλου: Περιλαμβάνει την αφαίρεση λεμφαδένων από το κεντρικό ή τα πλάγια διαμερίσματα του τραχήλου, όταν είναι γνωστό ή πιθανό ότι περιέχουν μεταστατικές εστίες καρκίνου και απαιτεί μεγαλύτερη τομή.

Στόχος του χειρουργού είναι να διατηρηθούν οι παραθυρεοειδείς αδένες, για να διατηρηθεί και το κανονικό επίπεδο ασβεστίου στο αίμα. Οι παραθυρεοειδείς είναι συνήθως τέσσερις σε αριθμό, μικροί σε μέγεθος σα μπιζέλι και βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή σε κάθε γωνία του. Παράγουν τη παραθορμόνη που κρατά το ασβέστιο στο αίμα σε κανονικό επίπεδο. Μερικές φορές επηρεάζεται η αιμάτωση ενός ή περισσότερων παραθυρεοειδών και ασθενείς πρέπει να πάρουν μετεγχειρητικά χάπια ασβεστίου ή και βιταμίνης D για λίγες ή περισσότερες μέρες.

Ποιες οι επιπλοκές της θυρεοειδεκτομής;

• Βράγχος φωνής ή δυσκολία στη κατάποση, εάν τα νεύρα που νερώνουν τις φωνητικές χορδές τραυματιστούν (παλίνδρομο λαρυγγικό). Αυτά τα νεύρα βρίσκονται ακριβώς πίσω από το θυρεοειδή.
• Χαμηλό ασβέστιο αίματος, εάν διαταραχθεί η αιμάτωση των παραθυρεοειδών

• Αιμορραγία

Θυρεοειδεκτομή: Τί χρειάζεται πριν από την επέμβαση;

• Οι ασθενείς χρειάζεται να εισαχθούν την ημέρα της επέμβασης και συνήθως η παραμονή είναι για μία νύχτα
• Προεγχειρητικά μπορούν να λαμβάνουν κανονικά τα φάρμακά τους έως και το πρωί της επέμβασης.
• Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία
• Η διάρκειά της είναι από μία έως τρεις ώρες αλλά μπορεί να είναι αρκετά μεγαλύτερη εάν χρειάζεται λεμφαδενικός καθαρισμός
• Η θέση και το μήκος της τομής θα εξαρτηθεί από το μέγεθος του όγκου, τις φυσικές γραμμές των πτυχών του δέρματος, εάν θα γίνει καθαρισμός ή όχι.
• Ο χειρουργός θα συζητήσει τις λεπτομέρειες της επέμβασης με τον ασθενή και την οικογένειά του εκ των προτέρων.

Ο Γενικός Χειρουργός Γεώργιος Πανούσης βρίσκεται κοντά στους ασθενείς, προσφέροντας εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση βασισμένη στα διεθνή επιστημονικά δεδομένα και στις ανάγκες του κάθε ασθενούς.